طراحی مدل پیش بینی رفتارهای شهروندی سازمانی و اتلاف اجتماعی بر مبنای عوامل شخصیتی، انگیزشی و موقعیتی

به منظور طراحی مدل پیش بینی رفتارهای شهروندی سازمانی و اتلاف اجتماعی بر مبنای عوامل شخصیتی، انگیزشی و موقعیتی، پژوهش حاضر با روش کاربردی و بنیادی از حیث هدف و نیز توصیفی-زمینه یابی از نظر جمع آوری داده ها، انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ی مدیران و کارکنان شرکت صنایع هفت الماس و استیل البرز در شهر تهران بودند که ازمیان آن ها 200 نفر با روش نمونه گیری تصادفی به منظور نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند. داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه 60 سئوالی neo-ffi (77/0=?) و مقیاس انگیزه های شهروندی (76/0=?)، مقیاس انسجام گروهی (73/0=?)، مقیاس احساس مسئولیت (67/0=?)، مقیاس دیده شدن وظیفه (84/0=?)، مقیاس وابستگی متقابل وظیفه (70/0=?)، مقیاس رفتار شهروندی سازمانی (76/0=?) و مقیاس اتلاف اجتماعی (89/0=?) جمع آوری و در نهایت داده های 155 نفرکه قابلیت تحلیل داشت، به منظور بررسی فرضیه های پژوهش، با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و روش همبستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری بیانگر تایید برازش مدل فرضی پژوهش بود. سایر نتایج بدست آمده از ضرایب مسیر مدل ساختاری نشان داد که:1) بین ابعاد شخصیتی با ocbi و ocbo رابطه معناداری وجود دارد و رابطه کل بین ابعاد شخصیتی و اتلاف اجتماعی نیز معنادار است. 2) رابطه مثبت معنادار بین انگیزه های pvوoc با ocbi وجود دارد و رابطه ی معناداری بین انگیزه های pv وoc با ocboو نیز بین این انگیزه ها با اتلاف اجتماعی وجود ندارد. 3) عوامل موقعیتی با ocbi رابطه ای معناداری ندارد، ولیکن عوامل موقعیتی و ocbo رابطه مثبت معناداری دارند و رابطه کل بین عوامل موقعیتی و اتلاف اجتماعی نیز معنادار است. 4) رابطه منفی معناداری بین اتلاف اجتماعی و ocbo وجود دارد و رابطه ی معناداری بین اتلاف اجتماعی و ocbiمشاهده نمی شود. نتایج همبستگی پیرسون نیز حاکی از آن بود که :1) بین بعد سازگاری و ocbi و بین بعد سازگاری و برون گرایی با ocbo رابطه مثبت معناداری وجود دارد و بین بعد روان رنجورخویی با ocbo رابطه منفی معناداری وجود دارد و همچنین نتایج بیانگر رابطه منفی و معنادار دو بعد برون گرایی و سازگاری با اتلاف اجتماعی بود.2) نتایج موید رابطه مثبت معنادار انگیزه های pv وoc با ocbi بود ولیکن رابطه منفی فقط بین انگیزه pv با اتلاف اجتماعی مشاهده شد.3) هر چهار عامل موقعیتی (احساس مسئولیت و انسجام گروهی، دیده شدن وظیفه و وابستگی متقابل) با ocbo رابطه مثبت معنادار نشان دادند ولیکن صرفاً دو عامل انسجام گروهی واحساس مسئولیت با ocbi رابطه مثبت معنادار و با اتلاف اجتماعی رابطه منفی معنادار نشان دادند.4) مانند نتایج مدل، فقط بین ocbo و رفتار اتلاف اجتماعی رابطه منفی معنادار مشاهده شد. لازم به ذکر است براساس نتایج مدل ساختاری پس از تعدیل روی متغیرهای جمعیت شناختی مجدداً برازش مدل فرضی تایید گردید. از دیگر نتایج این پژوهش ظرفیت کاربست آن در گزینش و جذب افراد موثر برای گروه ها و سازمان ها، توسعه رفتارهای شهروندی سازمانی و حذف رفتار اتلاف اجتماعی است.